Petrol ve Doğalgaz Boru Hattı İzolasyonu

Petrol ve Doğalgaz Hatlarında İzolasyon Neden Gereklidir?

Boru hattı izolasyonu yalnızca enerji tasarrufu değildir. Doğru şekilde yapılmadığında sistem şu risklerle karşılaşır:

Donma / hidrat oluşumu
Paraffin / wax birikmesi
Yoğuşma ve korozyon
Akışkan viskozitesinin artması
Hat içi basınç kayıpları
CUI (Korozyon Altı İzolasyon)
Yüksek pompalama maliyeti
Yangın / iş güvenliği riski
Proses kontrol kaybı
Bu nedenle API, NACE ve EN standartları boru hattı izolasyonunu spesifik olarak tanımlar.

 
2. İzolasyon Yapılan Hat Türleri

Petrol ve doğalgaz endüstrisinde izolasyon gerektiren boru türleri şunlardır:

Ham petrol hatları (wax / parafin kontrolü)
LNG / etan / LPG kriyojenik hatları
Offshore boru hatları
Doğalgaz dağıtım hatları
Rafineri proses boruları
Yüksek sıcaklık buhar hatları
Kimyasal taşıma hatları
Isı izlemeli (heat traced) borular
Tank bağlantı hatları
Sıcak yağ ve bitüm hatları
 
3. Kullanılan İzolasyon Malzemeleri

Uygulama sıcaklığına, iklim koşullarına ve boru hattı tipine göre malzemeler farklılık gösterir:

Malzeme
Sıcaklık Aralığı
Özellik
Poliüretan (PUR/PIR)
-200°C / +150°C
En yaygın hat izolasyonu
Poliüretan Enjeksiyon
Yerinde dökülür
Boru + dış ceket doldurma
Cam & Taş Yünü
-50°C / +650°C
Düşük-maliyetli seçenek
Poliüretanelastomer (PUF coating)
≤ 120°C
Dış kaplama + izolasyon
Aerogel Blanket
-200°C / +650°C
İnce ve yüksek performans
Cam Köpüğü
-260°C / +430°C
Su emmez, CUI riskini azaltır
Seramik Fiber
1200°C
Yanma ve yüksek sıcaklık hatları
Çok Katmanlı Vakumlu Sistem
-196°C
LNG / kriyojenik hatlar
 
4. İzolasyon Tipleri
✔ Pasif İzolasyon
Sadece malzeme ile ısı transferi kontrol edilir
Örnek: PUR + PE ceketli boru

✔ Aktif İzolasyon (Heat Tracing)
Elektrikli veya buhar ısıtması ile birlikte izolasyon kullanılır
Örnek: Donmaya karşı ısıtıcılı borular

✔ Kriyojenik İzolasyon
-196°C’ye kadar çalışan LNG / LIN / LOX hatları
Örnek: Çok katmanlı vakum izolasyon (MLI)

✔ Soğuk Hat Korozyon Kontrolü
Yoğuşma sebebiyle oluşan korozyonu engellemek için buhar bariyerli izolasyon

 
5. Korozyon Altı İzolasyon (CUI) Tehlikesi
Petrol & doğalgaz borularında su emen izolasyon kullanılması ciddi risk oluşturur:

Yalıtım tabakasında nem birikir
Metal yüzeyde oksijen + elektrolit = korozyon
Çoğu zaman dışarıdan fark edilmez
Boru duvar kaybı ve delinme riski
Bu nedenle CUI önleyici çözümler şunları içerir:

✔ Cam Köpüğü, Aerogel gibi su emmeyen malzemeler
✔ Hidrofobik taşyünü + buhar bariyeri
✔ Paslanmaz ceketleme
✔ API 583 uyumlu işletme sistemi

 
6. İzolasyon Uygulama Metodolojisi
1️⃣ Keşif & Betonlama
Hat sıcaklığı ve akışkan analizi
Enerji kaybı hesapları
Çevresel koşulların değerlendirilmesi
2️⃣ Isıl Tasarım
Kalınlık ve λ hesaplaması
Donma koruma senaryoları
Termal grafik modelleme
3️⃣ Malzeme ve Ceket Seçimi
PE / HDPE / Alüminyum / Paslanmaz / GRP
UV ve deniz ortamı dayanımı
Mekanik darbe koruması
4️⃣ Uygulama
Sahada pre-cut montaj veya enjeksiyon
Soğuk köprü önleme
Erişilebilir flanş bölgeleri
5️⃣ Kalite Kontrol
IR kamera ile yüzey sıcaklığı testleri
Kalınlık ölçümü
Sızdırmazlık ve buhar bariyeri kontrolü
 
7. Kazanımlar ve Enerji Verimliliği
🔥 10–35% enerji kaybı engellenebilir
🚫 Donma + hidrat riski ortadan kalkar
🛢 Akışkan pompalanabilirliği korunur
💰 Pompa ve enerji tüketimi azalır
♻️ CO₂ emisyonu düşer
🔧 Bakım duruşları azalır
🔐 Boru hattı güvenli çalışır

 
8. Standartlar ve Spesifikasyonlar
Boru hattı izolasyonunda uyulması gereken temel standartlar:

API 5L
API 583 (CUI)
BS 5970
ISO 12241
ASTM C533 / C585
EN 253 (Ön izolasyonlu hatlar)
NACE MR0175
DNV Offshore Pipeline Standartları
 
9. Teklif Alın | Projenizi Değerlendirelim
✔ Isı kaybı ve enerji verimliliği raporu
✔ İzolasyon + heat tracing paket çözümleri
✔ CUI risk değerlendirmesi
✔ Saha ölçümü + uygun malzeme seçimi
✔ Offshore & onshore çözümler

"Borularda izolasyon maliyet değil, güvenlik ve enerji yatırımıdır."
 
SONUÇ
Petrol ve doğalgaz boru hatları, proses güvenliği, enerji verimliliği ve çevresel uyumluluk açısından en kritik ekipmanlardan biridir. Bu nedenle izolasyon, yalnızca bir kaplama değil; akışkan davranışı, işletme güvenliği ve ekonomik performans üzerinde doğrudan etkisi olan mühendislik disiplinidir.

Profesyonel yaklaşım = doğru analiz + doğru malzeme + doğru uygulama